مشخصات

کشور ایران
استان زنجان
شهرستان آب‌بر
بخش مرکزی
جمعیت  ۴۶٬۶۴۱ نفر
مساحت ۲۲۳۵ کیلومتر مربع
زبان گفتار ترکی
مذهب شیعه
ارتفاع از سطح دریا ۴۰۰ متر
شرایط آب و هوا تابستان گرم و زمستان معتدل
پیش شماره تلفن ۳۲۸–۰۲۴
شناسه ملی خودرو ایران 97
ره آورد روغن زیتون، جاجیم، گلیم و فرش، زیتون، هلو و شلیل

این شهرستان، جزو شهرستان‌ استان زنجان محسوب میگردد. شهرستان طارم در قسمت شمالی استان زنجان قرار گرفته و بر اساس سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395 جمعیت این شهرستان تقریبا برابر با ۴۶٬۶۴۱ نفر بوده‌ است. مرکز شهرستان طارم، شهر آب‌ بر می‌ باشد. یکی از شهرهای هفتگانه استان زنجانش هرستان طارم می باشد و از دو بخش، پنج دهستان و ۱۵۵ آبادی تشکیل شده است. شهرستان طارم از سمت شمال با استان اردبیل و گیلان، از سمت شرق با استان قزوین و از سمت جنوب با شهرستان زنجان و سلطانیه همسایه است. شهرستان طارم دارای  مساحتی بالغ بر ۲۲۳۵ کیلومتر مربع است و  در مدارهای جغرافیایی ۴۸درجه و ۳۰ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۱۴ دقیقه طول جغرافیایی از نصف‌ النهار گرینویچ و ۳۶ درجه و تا ۳۸ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۱۳ دقیقه عرض شمال از خط استوا واقع گردیده است. شهرستان طارم از ناهمواریهای بسیاری تشکیل شده و رودخانه پر از آب و خروشان قزل اوزن، سبب گردیده که دره عمیقی در آن ایجاد شود و ارتفاع کف این رودخانه در گیلوان به کمتر از ۴۰۰ متر از سطح دریا رسیده و اطراف آن رشته کوههایی وجود دارد که ارتفاع بعضی از قله های آن ها به بیشتر از ۲۸۰۰متر میرسد. عمیق ترین نقطه شهرستان طارم، یعنی گیلوان در دره قزل اوزن با ارتفاعی برابر با ۳۰۰ متر از سطح دریا در این شهرستان قرار گرفته است و شهرستان آب بر، مرکز شهرستان درارتفاع ۷۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد. عبور رودخانه قزل اوزن به عنوان شاهرگ حیاتی موجب گردیده که میزان توانمندیهای کشاورزی در این شهرستان دو چندان شود و سبب رشد، توسعه و رونق اقتصادی منطقه گردد، تا جایی که شهرستان طارم به عنوان قطب کشاورزی به خصوص در زمینه تولید محصول زیتون در کل کشور معرفی گردد. زبان وگویش بیشتر مردم این شهرستان ترکی بوده و به خاطر نزدیکی ای  که این شهرستان با استانهای گیلان و قزوین دارد بر برخی مناطق آمیختگی خاصی از زبان فارسی رواج پیدا کرده و در بعضی دیگر مردم با گویش‌ های تاتی صحبت میکنند.
 

این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌ باشد:

 
بخش ها:
مرکزی، چورزق، گیلوان
 
دهستان:
دهستان آب بر، دهستان درام، دهستان چورزق، دهستان دستجرده، دهستان گیلوان، دهستان تشویر
 
روستاها:
آرشت، بالاکوه، ته دره، خرم‌ آباد کهریز، زرنی، روستای شیت، هزاررود، ولیدر، زاچکان، جوجرگان، ایچ و ...
 

جای‌ های دیدنی شهرستان طارم

 

 
آبشار هشترخان
آبشار هشترخان یکی از مناطق دیدنی و بکر در شهرستان طارم به شمار می آید. ابشار هشترخان در دره ای سرسبز در میان کوه های ناحیه طارم، در قسمت شرقی استان زنجان در مجاورت روستای لار قرار گرفته است. دلیل ایجاد آبشار هشتر خان وجود چشمه جوشان است و آبشار پس از ریزش، سبب ایجاد رودخانه هشترخان میگردد. ارتفاع این آبشار به صورت حدودی ۳۰ متر است.  آبشار هشترخان نتیجه تلاقی هشت چشمه جوشان می باشد که منظره شگفت انگیزی را به خلق کرده است. در مسیر این آبشار ، جنگل و درختان فندق که متعلق به روستاییان است، زیبایی پشم نوازی را به این منطقه عطا نموده است.


 
آبشار سرخه میشه
یکی دیگر از آبشارهای بسیار معروف در شهرستان طارم آبشار سرخه میشه می باشد. این آبشار سرخه در قسمت غربی روستای سرخه میشه قرار گرفته است. این آبشار از بین شکاف دو صخره سنگی بسیار بلند به سمت پایین میریزد و به همین خاطر در رده آبشارهای بلند استان زنجان قرار میگیرد. در قسمت پایین آبشار حوضچه آبی به وجود آمده است. آبشار پس از جاری شدن از بین دو کوه به رودخانه سرخه میشه می ریزد. ارتفاع آبشار سرخه میشه به صورت تقریبی از سطح دریا ۱۴۷۰ متر می باشد. برای رسیدن به این آبشار مسیر قابل دسترس از طریق جاده ارتباطی شهرستان منجیل به گیلوان، درام، جاده فرعی درام به تهام، روستای انذز، روستای گوهر و سپس جاده خاکی روستای سرخه میشه می باشد.



 
چهار طاقی الزین
یکی از آثار باستانی موجود در شهرستان طارم بنای چهار طاقی الزین است. این بنا در منطقه به آتشکده شهرت دارد. بنای چهار طاقی الزین از سمت شرق به خانه های روستایی، از سمت شمال و غرب به گورستان قدیمی و سپس تپه ماهورها و بلندی ها، منتهی می گردد. امامزاده در مختصات ۴۰۷۶۸۵۳ و UTM 39 s 32026 واقع شده است.
 

 
آتشکده تشویر
آتشکده تشویر که نام دیگرش سردخانه تشویر است  در روستای تشویر و در مسیر راه جاده سرخه دیزج به گیلان قرار گرفته است. بعضی از محققان کلمه تشویر را به جایگاه آتش اشبیه کرده اند و وجود بناهای موجود در روستای تشویر را به دوران پیش از اسلام و دوره ساسانیان نسبت می‌ دهند. در سمت چپ جاده سرخه دیزج به گیلان،‌ بناهایی وجود دارد که در بین گورستان قرار  گرفته اند. بنای یکی از آن‌ ها به صورت چهارضلعی و دیگری به صورت هشت ضلعی می باشد.


 
آتشکده گیلانکشه
بنای تاریخی آتشکده گیلانکشه که در شهرستان طارم قرار گرفته است. این بنا تماما از سنگ ساخته شده و قدمت آن به قرون هفتم و هشتم هجری قمری باز میگردد اما به خاطر اینکه گیلانکشه یک آتشکده در زمان گذشته بوده است می‌ توان قدمت آن را بسیار طولانی‌ تر دانست.


 
قلعه سانسیز
یکی از آثار باستانی موجود در شهرستان طارم که قدمت آن به دوره ساسانیان باز میگردد قلعه سانسیز  است که نام دیگرش گور قلعه نیز می باشد. بازدید از این قلعه به خاطر وجود شیب و دامنه های تند بسیار دشوار است. از دلایل معروفیت این قلعه میتوان به محیطی زیبا، که در ساحل رودخانه زیبای قزل‌ اوزن در کنار روستای سانسیز قرار گرفته‌ اشاره کرد. 


 
غار خرمنه‌ سر
یکی از مکان های زیبا و دیدنی شهرستان طارم غار خرمنه‌ سر است که در ارتفاعات 1600 متری کوه خرمنه‌ سر در قسمت شمالی روستای شاه‌ نشین قرار گرفته است. برای رسیدن به دهانه غار باید از بین رودخانه پر آب و درختان زیتون و انجیر گذر کرد. طبق بررسی‌ های مورخین و باستان شناسان بر روی سفال‌ هایی که از دهلیزهای این غار بدست آمده، مشخص گردیده که غار خرمنه سر در دوره متعدد تاریخی، یعنی یکی پیش از تاریخ و دیگری پس از اسلام در قرن چهارم هجری،‌ محل زندگی انسان‌ ها بوده است، اما نشانه‌ ای از تمدن کهن خاصی که مربوط به قبل از تاریخ باشد، در آن پیدا نشده. یکی از دلایل زیبایی این غار سنگ‌ های آهکی هستند که به صورت ستون‌ های استالاکتیک و آویزه‌ های استالاگمیت در این غار به چشم میخورند. اگر میخواهید به شگفتی های موجود در این غار پی ببرید باید از دهانه چاه مانندی که در فاصله 50 متری از دهانه بزرگ غار وجود دارد عبور کنید و به صورت خزیده و درازکش در این حفره حرکت کنید. کف دهلیزی که در غار موجود است،‌ شباهت بسیار زیادی به بنای بازارهای قدیمی دارد و چاه عمیقی در کف این غار وجود دارد.


 
روستای قوهیجان
یکی دیگر از مکان های دیدنی و خوش آب و هوای شهرستان طارم روستای قوهیجان است و یکی از دلایل معروفیت این روستا قدمت چند صد ساله آن می باشد. مردم این روستا در زمان های قدیم به صورت ییلاق و قشلاق زندگی می کردند که در فصل تابستان در روستای کوهستانی که دارای چشمه جوشان از دامنه کوه می باشد و در بالادست روستا واقع شده و جویبار جاری از آن، روستا را به دو نیم تقسیم کرده است و درختان مختلف سر به فلک کشیده و میوه های متنوع از جمله گردو، گلابی، سیب، سنجد، فندوق، به و…. زندگی می کردند. در فصل زمستان به روستای گرمسیر “سرخه سنگ ” که در ۵ کیلومتری درام قرار گرفته است از راه کوهستانی و پیاده کوچ می کردند که این روستا بعد از زلزله سال1369 به صوررت کامل تخریب شد و در چند کیلومتر پایین تر دوباره احداث شد. گویش محلی ای که ساکنان این روستا صحبت میکنند زبان” تاتی” می باشد.

رودخانه آب برکه
اگر شما هم از دوست داران طبیعت بکر، صدای آب و پرندگان و آرامش بی حد و مرز هستید یکی از مکان های پیشنهادی برای شما رودخانه آب برکه است که در شهرستان طارم واقع شده. دیدن این رودخانه خالی از لطف نیست و به روح آدمی جلا می بخشد. اگر تصمیم به گردشگری در استان زنجان دارید حتما سری به این منطقه بزنید.
 

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان طارم

 
حاج شیخ جواد طارمی زنجانی
شیخ‌ جواد طارمی  در سال 1263 هجری.قمری در آببر یکی از شهرهای طارم چشم به جهان گشود. وی عالم، فقیه امامی، اصولی، متکلم و نحوی بود. اواحصیلات خوود را ابتدا در زنجان شروع کرد و بعد برای تکمیل بیشتر علم خود عازم شهر قزوین شد و در آتجا یکی از شاگردان وقت سید علی قزوینی، صاحب حاشیه‏ی «قوانین» گردید و به مدت هشت سال مقدمات و مراتب علمی را  از ای استاد فرهیخته فرا گرفت. بعدها دوباره برای تکمیل تحصیلات به عتبات رفت و در آنجا به مدت هفت سال در خدمت بزرگانی همانند حاج سید حسین کوه‏کمری، ملامحمدکاظم ایروانی،میرزا‌حبیب‌ ا... رشتی،فاضل مامقانی و میرزا سید محمدحسین مجد معروف به میرزای شیرازی حاضر شد و از ایشان اجازه ی اجتهاد گرفت. وی زمانی که یکی از بزرگان علما شده بود، به شهر زنجان بازگشت و سالیان سال به ارشاد و هدایت خلق و تدریس و امامت جماعت و تألیف کتب ارزشمند دینی و پرورش طلاب فاضل مشغول شد. تو در زمینه های فقه و اصول، ادبیات عرب، کلام و رجال، نهج‌البلاغه و وعظ و مصائب اهل بیت آثار بسیاری را از خود بر جای گذاشته که همه این ها علاوه بر پرکاری، نشان دهنده جامعیت علمی وی نیز می‌ باشد. شیخ‌ جواد طارمی فرزندانی دانشمند و صالح از خود بر جای گذاشت که میتوان از آنها حاج‌شیخ‌ یحیی پدر شادروان محمدرضا روحانی را نام برد. ایشان حتی در اواخر عمر خود با وجود بیماری هم دست  ازتدریس و تألیف برنداشت تا این که درروز 2 شوال سال 1325 به رحمت خدا رفت  ودر جوارمرقد حضرت سید ابراهیم به خاک سپرده شد.

آقا سیدقوام الدین مجتهدماهانی طارمی
ایشان در سال 1293 در شهر طارم مالد گردید و در سال 1318 به نجف برای ادامه تدریس رفت. وی در نجف به خدمت بزرگانی همچون آیت ا.. آخوند خراسانی و شیخ شریعه اصفهانی در آمد و مقام اجتهاد را از این طریق کسب کرد. وی پس از رسیدن به اجتهاد به شهرستان طارم بازگشت و به ترویج دین، قضاوت و وعظ مسلمین مشغول شد. از آثار ارزشمند و میتوان به تقربیات دراصول و تقربیات در فقه اشاره کرد.


منبع: راسخون